آینده پژوهی
- تعاریف و مفاهیم
آینده پژوهی که Futurology نیز نامیده میشود مطالعه آیندههای ترجیحی، باورکردنی و محتمل و جهانبینیها و افسانههایی است که زمینه آنهاست. بحثی وجود دارد که آیا این رشته یک هنر است یا یک علم. به طور کلی، میتواند به عنوان یک شاخه از علوم اجتماعی و به موازات رشته تاریخ درنظر گرفته شود. به همین صورت که تاریخ گذشته را مطالعه مینماید، آینده پژوهی آینده را درنظر میگیرد. آینده پژوهی به دنبال درک هرآن چیزی است که احتمالاً ادامه پیدا میکند و هر آن چیزی که میتواند به طور موجه (حق به جانب) تغییر کند. بنابراین، بخشی از این رشته به دنبال درکی سیستماتیک و الگو محور از گذشته و حال است و احتمال وقایع و روندهای آینده را تخمین میزنند. برخلاف علوم فیزیکی که یک سیستم مشخصتر و محدودتر مورد مطالعه قرار میگیرد، آینده پژوهی سیستمهای بزرگتر و پیچیدهتر جهان را درنظر میگیرد.
آینده پژوهی یک حوزه میان رشتهای است که تغییرات دیروز و فردا را مطالعه میکند و نظرات و استراتژیهایی حرفهای و غیرحرفهای با توجه به آینده جمعآوری و تجزیه و تحلیل مینماید. شامل تحلیل منابع، الگوها و علل تغییر و ثبات در تلاش برای توسعه دوراندیشیها و ترسیم آیندههای محتمل میباشد. این حوزه در سراسر دنیا به مطالعات آینده، دوراندیشی استراتژیک، پیشرو (مربوط به آینده)، تفکر آینده، آیندهسازی، آینده پژوهی و آینده گرایی اشاره دارد. آینده پژوهی و دوراندیشی استراتژیک حوزههایی دانشگاهی هستند که اکثراً در دنیای انگلیسی زبان مورد استفاده قرار میگیرند.
معمولاً سه عامل آینده پژوهی را از تحقیقات سایر رشتهها متمایز میکند (اگرچه همه این رشته با درجات متفاوتی با هم همپوشانی دارند): ۱) آینده پژوهی اغلب نه تنها آیندههای محتمل بلکه آیندههای باورکردنی، ترجیحی و wild card (روشى که به یک سیستم عامل امکان مى دهد تا روى چندین فایل با نامهاى مرتبط عملکرد مفیدى داشته باشد) را نیز بررسی مینماید. ۲) آینده پژوهی معمولاً تلاش دارد تا دیدی همه جانبه یا سیستماتیک بدست آورد که بر بینشی از یک طیف رشتههای متفاوت مبتنی است. ۳) آینده پژوهی مفروضاتی که پشت دیدگاههای غالب و متضاد آینده وجود دارد را باز میکند.